| PDFa deskargatu | gastelaniaz – katalanieraz – galizieraz |
HITZAURREA
Ahozko narrazioa Gizateriaren Kultur Ondare Inmaterialtzat hartzen du UNESCOk. Ahozko kontalari profesionalen kolektiboak urtean zehar ipuinak herri honetako bazter guztietara eramateko lan egiten du, hiri jendetsuetako antzoki handietatik hasi eta biztanle gutxiko herrietako eskola unitarioetaraino; ahozko hitza programazio jarraituaren bidez bizirik mantentzen ahalegintzen diren liburutegietatik, milaka pertsona deitzen dituzten eta urtez urte ospatzen diren ahozko kontaketaren ekitaldi eta jai handietaraino.
Jarduera artistiko hurbila, apala eta tradizio handikoa da eta, izaera iragankor eta hauskorra duen arren, aldaketetara eta nondik-norakoetara egokitzen jakin du. Hala ere, Covid-19aren pandemiak eragindako krisia mehatxu handia da gure lanbiderako.
Gure goi-denboraldiaren hasieran jarduera bertan behera utzi beharra ez ezik, lan egiteko eta, ondorioz, diru-sarrerak lortzeko aukerarik gabeko hilabete batzuetara garamatza. Une honetan, gure lanera normaltasunez itzultzeko aurreikuspenik baikorrenak (behin Gobernuaren deseskalatze-plana ezagututa) aurtengo azken hiruhilekoari buruzkoak dira, baina Covid-19aren agerraldi berriak egoteak kargu-uzteak edo lan prekarioa 2021eko erdialdera edo amaierara arte luza ditzake. Denbora asko da, gehiegi. Gutxieneko baldintzarik gabe, hau guztia amaitzen denean, ahozko narrazioko profesionalen kolektibo hori oso murriztuta gera daiteke edo, zuzenean, desagertuta egon daiteke.
Hori dela eta, ahozko kontalari profesionalen biziraupenerako oinarrizkotzat jotzen ditugun proposamen ekonomikoak biltzen dituen dokumentu hau egiten dugu.
PROPOSAMEN EKONOMIKOAK GIZARTE SEGURANTZARI
JARDUERA UZTEAGATIKO PRESTAZIOA luzatzea gure jarduera ekonomikoa berriz hasteko baimena eman arte, hipoteka-luzapena luzatzeko eta bonu sozial elektrikoa eskuratzeko aukerarekin. Kotizazio-oinarrien %70ean edo bestela %50ean. Prestazio horrek bateragarria izan beharko luke jasotzen duenak aldi baterako beste sektore batean lan egiten badu, edo autonomoentzako beste edozein erakunde publikotatik laguntzak jasotzen baditu.
Eskaera horren arrazoia da, behin alarma-egoera amaituta, jende asko biltzen den ekitaldiak antolatzeko aukera pixkanaka baimenduko dela (zonaldeka eta covid19aren agerraldi berrien aurrean gelditze berriak izateko aukerarekin). Uste dugu administrazio publikoak kontuan izan behar duela prozesu horrek zuzenean eragingo diela kulturako langileei.
Bestalde, aurreikus daiteke administrazio publikoek eta pribatuek denbora-tarte luze batean ez dutela ahozko narrazioko ikuskizunik antolatuko, ezta programatuko ere; beraz, gure kolektiboko profesional askok ez dute lan egiteko aukerarik izango denbora-tarte horretan, eta, berriro diogu, nahitaez jarduera utzi beharreko alarma-egoera amaitu eta hainbat hilabetera luzatuko da epe hori.
AUTONOMOEN ORDAINKETA autonomo berriei aplikatzen zaien GUTXIENEKO OINARRIAREN ARABERA, gure jarduera ekonomikoa onartzen denetik urtebete igaro arte. Halakorik ezean, ehuneko murriztu bat bakarrik ordaintzeko aukera.
Ahozko kontalarientzat udako denbora oso lan gutxikoa da, izan ere, hilabete hauetako gastu guztiak udaberrian, gure goi-denboraldian, irabazten dugunarekin estaltzen ditugu. Eta udazkenean, pixkanaka, jarduera itzuli egiten da, abenduaren amaieran eta urtarrilean behera egin arte.
Gobernuak aurkeztu duen deseskalatzeko aurreikusitako plana kontuan hartuta, pandemiaren aurkako neurriak uda hasieran apurka-apurka kentzea espero da (zonen eta balizko Covid-19ren agerpen berrien arabera). Guretzat, bolada horrek denboraldi baxua dakar, edo, zuzenean, lanik eza. Beraz, gure taldearentzat, 2020. urtearen amaierara arte ez da lana berreskuratuko, zortea eta nolabaiteko normaltasunarekin 2021etik aurrera. Data horietarako, beharrezkoa izango da berriz hastea kontaktu, komunikazio, sustapen lan eta abar guztiak egitea, beraz, gutxienez urtebetez, gure jarduera berriro abiaraztea bezala izango da guretzat, hilabete askotako geldialdiaren ondoren. Eta diru-sarrerei dagokienez, hori guztia gertatzen den bitartean, jardueran lehen aldiz alta emango bagenu bezala izango da.
Neurri hori profesional autonomoei eta sozietate-autonomoei aplikatu beharko litzaieke.
PROPOSAMEN EKONOMIKOAK ERAKUNDE PUBLIKOEI
KULTURARA ETA HEZKUNTZARA BIDERATUTAKO AURREKONTUAK MANTENTZEA tokiko erakundeetan eta erakunde autonomikoetan. Hau da, saio bat apiriletik urrira arte atzeratzeak ez dezan esan nahi urrian beste kontalari batekin beste funtzio bat kontratatuko ez denik, baldin eta funtzio hori aldez aurretik urteko planean jasota bazegoen. Edo bestela: aurrekontuan jasotako zenbatekoaren %50 eta %80 artean fakturatzeko aukera, jarduera behin betiko eteten bada.
Zeren horrela diru-sarrerak izaten jarraitu ahal izango dugu, eta aurreikusitako eta gure jarduerari egotz dakizkiokeen gastu guztiei aurre egin ahal izango diegu (enpresaren ibilgailua, bulegoaren alokairua, telefonoa, web-orria, nomina, etab.). Ildo horretan, funtsezkoa da administrazio eta erakunde kontratatzaileak premiatzea, dagoeneko eginda dauden eta ordaindu gabe dauden fakturak lehenbailehen ordain ditzaten.
Nolanahi ere, 2020an kulturara bideratutako aurrekontu-partidak ez galtzea eta beste helburu batzuetara ez bideratzea.
Estatuak, autonomia-erkidegoek, diputazioek eta udalek KULTURA-EKINTZEN PLAN BEREZI BAT abiaraztea. Alarma-egoera desagertu eta hurrengo 12 hilabeteetan.
Eragile ekonomikoen azken txostenen arabera, kultur sektorea izango da Covid-19ak eragindako gainbeheraren ondoren suspertzeko zailtasun handiena izango duenetako bat. Horregatik uste dugu aparteko laguntza-ahalegin bat egin beharko dela. Ezin bada kulturara bideratutako diru kopurua handitu 2020an, aurrekontuak jada hitzartuta izateagatik, 2021eko aurrekontu-ekitaldirako kulturara bideratutako diru kopurua handitzea eskatzen dugu.
Nolanahi ere, une egokia da administrazio eta kultura-erakunde guztiei berriz ere azpimarratzeko ahozko narrazioko jardueretarako hain zuzen ahozko narrazioko profesionalak kontratatzeak duen garrantzia: artista profesionalak enplegua sortzen du, arlo publikoari eusteko zergak ordaintzen ditu, kalitatezko ikuskizunak sustatzen ditu eta ofizio artistikoari duintasuna ematearen aldeko apustua egiten du.
KULTURARAKO FINANTZAKETA-LERRO ESPEZIFIKOAK SORTZEA. Bai kreditu eta mailegu abalatuan, bai ekoizpenerako diru-laguntza zuzenetan.
Gure enpresen egungo jarduerarako eta eguneroko kudeaketarako dauden finantzaketa-lerroak alde batera utzita, gure sektoreak duen arazorik handiena sorkuntza eta proiektu berriei aurre egiteko dirua edukitzea da; izan ere, aldi honen ondoren gure dirua desagertu egingo denez, beharrezkoa ikusten dugu ahozko kontakizuneko profesionalentzako laguntza-lerro espezifiko bat irekitzea.
Kulturarako finantzaketa-lerro espezifikoen barruan, ahozko narrazioa berariazko arte gisa har dadin eskatzen dugu, beste arte eszeniko batzuetatik bereizia (antzerkia, dantza, zirkua, etab.).
Ahozko kontalari profesionalen kolektiboak eskatzen du: agintari eskudunek kontuan har dezatela sektore honek bizi duen egoera kritikoa Covid-19aren ondoriozko salbuespenezko egoeraren aurrean, eta azaldutako neurriak proposatzen ditu, egoera horrek sektorean duen eragin negatiboa murrizteko eta ahozko narrazio profesionalaren garapena babesteko, gure gizartearentzat beharrezkoa den kultura-ondasuna baita.
Manifestu hau Espainiako ahozko narraziorako elkarte guztiek sinatu dute: AEDA, Espainiako ahozko narrazioaren profesionalen elkartea – ANIN, Associació de narradores i narradors (Katalunia) – GNOA, Andaluziako ahozko narrazioaren gremioa – MANO, Madrilgo ahozko narrazioaren elkartea – NANO, Narradors amb narradores organitzats (Valentziar komunitatea) – NOGA, Galiziako ahozko narrazioaren kolektiboa – TAGORAL, Kanariako ahozko narrazioaren elkartea.
